Onder de overkoepelende naam ‘Jaarringen Zoetermeer’ organiseerde Stichting Terra Art Projects een periodieke kunstroute waarin de natuur, het cultureel erfgoed en de kunstwerken in de openbare ruimte zichtbaar worden gemaakt. Net als de jaarringen van een boom, groeit de kunstroute ook per editie. De ‘vaste’ collectie wordt aangevuld met tijdelijke beelden, objecten en installaties van professionele (inter)nationale kunstenaars. De Jaarring maakt de kwaliteit en de identiteit van het bewuste gebied zichtbaar en sluit aan bij de thema’s van de stad. Met het meerjarige project Jaarringen wil Stichting Terra Art Projects de zichtbaarheid van cultuur in Zoetermeer vergroten. Via een mix van opvallende, ludieke en verdiepende kunstwerken die passen bij de bevolkingssamenstelling van de stad dagen wij de bewoners uit om hun eigen omgeving anders te bekijken. Door te kiezen voor bekende (inter)nationale kunstenaars beoogt Terra Art Projects Zoetermeer landelijk te profileren als serieus domein voor professionele kunst.
2014 J.L. van Rijweg
Richard van der Koppel – Melite
Op naar de volgende editie!
In juni en juli 2014 vond, na een lange en intensieve voorbereiding, het project Jaarringen 2014 plaats. De deelnemende kunstenaars waren: Paul Segers, Marian Meerbeek, Maarten Fleuren/Kees Reijnen, Niels Lakens, Pedro Marzorati, Karin ter Waarbeek, Richard van der Koppel en Hetty Arens. Terra Art Projects kan terugkijken op een project dat via verassende kunst op de opvallende en verborgen plekjes van de stad iets heeft losgemaakt bij de stadsbewoners.
Vele honderden mensen kochten het Jaarringen routeboekje in het TERRATORIUM en liepen zelfstandig of onder begeleiding de kunstroute. Ook bleven de kunstwerken niet onopgemerkt door toevallige passanten en de wijkbewoners. De vele reacties en de foto’s die Terra zag en binnenkreeg via alle mogelijke kanten maakt dat we kunnen concluderen dat Jaarringen 2014 zijn doel heeft bereikt. Maar wat is dat doel ook alweer?
Via de kunst, natuur en het erfgoed van Jaarringen brachten we het project naar de inwoners toe, letterlijk en figuurlijk. Terra heeft via de kunstroute bovendien nieuwe groepen bezoekers naar het TERRATORIUM weten te trekken. Stadsbewoners (wandelaars én kunstliefhebbers) die voor het boekje naar de Dorpsstraat 12 kwamen, weten Terra voortaan te vinden. Velen van hen bekeken direct bij het kopen van het boekje de maandexposities van Jan-Evert Zondag of Gerart Kamphuis.
Jaarringen gaat verder
Jaarringen 2014 was een succes. Het heeft Terra er nog meer van overtuigd om dit waardevolle project voort te zetten. De komende periode zal de stichting daarom gebruiken om de volgende kunstroute voor te bereiden. Het streven is om de vierde editie van Jaarringen in 2016 of 2017 plaats te laten vinden.
Naslag
Op deze website vind u een naslag van alle edities van jaarringen.
De grote inspiratiebron van Richard van der Koppel is het menselijk lichaam. Ook bijzondere verhalen, zoals de Metamorfosen van Ovidius, bieden de kunstenaar inspiratie. Het verlangen naar harmonie en schoonheid is een rode draad door zijn oeuvre. De Metamorfosen boden ook de inspiratie voor het werk Melite. “Hier komen bijzondere wezens zoals waternimfen, boomnimfen en bronnimfen in voor”, vertelt de kunstenaar. “Het zijn bijzondere wezens, vaak prachtige vrouwen, die innig in- en met de natuur leven en zich op zeldzame momenten laten zien. Dit werk is gebaseerd op het verhaal van de waternimf Najade. Ze is een onbereikbare schoonheid. Je kunt naar haar kijken, maar niet bij haar komen. Ze is als water in je handen. Daarom gaf ik haar weer op het moment dat ze het water induikt en van vorm verandert.”
“Het beeld past goed in zijn omgeving. Er is veel water in Zoetermeer en het horizontale deel van het beeld is een bloemvorm die verwijst naar het logo van de stad. Hier zijn drie gele plompen in verwerkt, die vroeger ook wel Meerbloemen werden genoemd. Ik hoop dat mensen via het werk eve uit hun dagelijkse sleur gehaald worden en verrast zijn door het drijvende beeld. Even weg uit de werkelijkheid naar een andere, rustigere wereld.“
Over de kunstenaar
Toen Richard van der Koppel 25 was, startte hij aan de Koninklijke Academie voor Kunst en Vormgeving. Hij studeerde af in de richting Beeldhouwen/Monumentaal. Inmiddels heeft Van der Koppel geëxposeerd op meer dan vijftig verschillende plekken waaronder galeries, beeldentuinen en kunstbeurzen in binnen- en buitenland. Ook maakte hij werk in opdracht voor gemeenten, bedrijven, organisaties en particulieren.
2014 Spartastraat
Maarten Fleuren en Kees Reijnen – de Pelgrim
De kunstenaars Maarten Fleuren en Kees Reijnen werken voornamelijk conceptueel. Zij maken beelden bij invallen en gedachten. De gezamenlijke inspiratiebronnen komen uit het dagelijkse leven, de literatuur en de wereld om hen heen. De kunstenaars zien ‘De pelgrim’ als metafoor. “In het water drijft een grote overmaatse pallet. Daarop staat een grote houten krat voorzien van brandstempels met richting en reisdoel. Opzij uit dit krat, vanuit een mooi patrijspoortje en verbannen uit de Ark maar vol overlevingsdrang, steekt een eigenwijze wilg zijn kroon naar buiten, zijn wortels in het water.”
“Door al wat leeft wordt veel gereisd op deze wereld. Over land, door de lucht en via het water. Door vogels, zaden en mensen. Met en zonder doel. Op plaatsen van aankomst hangt niet altijd een welkomstvlag uit. De titel van het beeld geeft richting aan een interpretatiemogelijkheid. Wie of Wat is een pelgrim, passant met reisdoel. Waarheen leidt de tocht? En waarom?” “Zoetermeer bestaat voor een groot deel uit nieuwbouw. Daarin wonen mensen die veelal van elders zijn gekomen en hier nu wortel moeten schieten. Wie blijft en wie is op doorreis?”
Over de kunstenaars
Maarten Fleuren en Kees Reijnen studeerden beide aan de kunstacademie St. Joost in Breda. Sinds 2004 werken zij, na een geslaagde gezamenlijke expositie in Tilburg, regelmatig samen. “We bleken ongeveer even oud te zijn met overeenkomstige inzichten en beschouwingen inzake het dagelijks ‘ondermaanse menselijke geploeter’. Na deze expositie besloten we om in voorkomende gevallen samen te werken om de wereld te belichten en te verluchten.”
2014 Wilhelminapark
Pedro Marzorati – Where the tides ebb and flow
‘Where the Tides Ebb and Flow’ is een Land Art installatie die de opwarming van de aarde en de daarmee gepaard gaande stijging van de zeespiegel aankaart. De serie van objecten, die zich gedeeltelijk onder water bevindt, representeert de dreiging in de nabije toekomst. De kunstenaar ziet de serie als een daad van ‘poëtisch militarisme’, ontworpen om de bewustwording rondom dit wereldwijde probleem te vergroten.
Marzorati is op zoek naar relaties tussen kunst en de stedelijke en natuurlijke omgeving. Hij geeft zijn werk artistieke en functionele betekenissen. Ook de beschouwer speelt een actieve rol. In zijn installaties creëert hij ruimte die de beschouwer het gevoel geeft naar een filmbeeld te kijken zonder begin of einde. Het werk ‘Where the Tides Ebb and Flow’ confronteert ons met de problematiek van het broeikaseffect, en is zo een interactie tussen kunst en wetenschap.
Over de kunstenaar
Pedro Marzorati is een Argentijnse kunstenaar die studeerde aan de faculteit Francisco A de Santos in La Plata. De kunstenaar maakt Land Art, fotografeert, tekent en schildert. Met zijn projecten probeert de kunstenaar de bekende betekenissen en ‘codes’ van de natuur opnieuw te interpreteren en te transformeren. Zo worden nieuwe perspectieven voor observering gecreëerd die als doel hebben de beschouwer op speelse wijze te verplaatsen naar een denkbeeldige, poëtische wereld.
2014 Museumtuin
Karin ter Waarbeek – installatieSTOELEN
Het werk ‘InstallatieSTOELEN’ werd oorspronkelijk ontworpen voor de expositie Re(cycling) op Kasteel-museum Sypesteyn. “Elke stoel in de installatie is een voorbeeld van een zelfregulerende, zelfvoorzienende wereld”, aldus de kunstenaar. “Het water wordt opgepompt uit de vijver, besproeit het gras en stroomt weer terug in de vijver.” “De stoelen recyclen hun omgeving”, vertelt ter Waarbeek.“ De betekenis van de omgeving verandert bovendien door hun aanwezigheid. De stoelen zijn herkenbaar maar de functie van het object en de locatie waarin het object staat zijn veranderd. Dit werkt verwarrend en haalt de beschouwer uit zijn ‘comfort zone’. Op welke wijze dit gebeurt, hangt van de beschouwer af.”
“Als kunstenaar registreer ik de mij omringende werkelijkheid en laat daar met het oog op de toekomst mijn twijfels, vragen en eventuele oplossingen op los. Ik denk dat dit ook zichtbaar is in het werk.”
Over de kunstenaar
Karin ter Waarbeek is autodidact. “Ik onderzoek hoe dingen werken en bewegen en probeer de mechanismen naar mijn hand te zetten. In eerste instantie richtte ik me op technische mechanismen. De laatste jaren zijn daar natuurlijke mechanismen als water en gras bijgekomen. Ik vind het interessant om deze verschillende mechanismen te combineren en samen te laten werken. Ik zoek naar een soort harmonieuze spanning tussen vanzelfsprekendheid en vervreemding. Het werk moet vanzelfsprekend en vertrouwd zijn maar tegelijkertijd verwarren, verrassen en prikkelen.”
2014 Dobbeplas
Hetty Arens – manden van wilgentenen
Iedere Zoetermeerder is bekend met de Dobbeplas. De manden die het water momenteel sieren zijn speciaal gemaakt voor Jaarringen 2014. Kunstenaar Hetty Arens vlocht de manden samen met inwoners van Zoetermeer. Het materiaal, wilgentenen, is hiervoor uit de Betuwe gehaald. “De slieten –zoals wilgentenen worden genoemd- vlechten we zoals je ook textiel weeft: schering en inslag”, vertelt Hetty Arens. “Eerder maakten we met een klein groepje leden van TERRA dezelfde soort manden voor een lustrum in het Westerpark. Mijn idee indertijd was om hier nestschalen van te maken. De manden hebben drie maanden in het water gelegen en er zijn toen zelfs diverse vogels in gaan nestelen. Dit keer zullen de manden een ander effect hebben op hun omgeving. De locatie is minder ‘natuurlijk’ en hierdoor ontstaat een groter contrast.”
Over de kunstenaar
Hetty Arens maakt voornamelijk werk van keramiek en textiel. Ook heeft de kunstenaar veel ervaring als begeleider van participatieprojecten. “Kunst maken samen met andere mensen doe ik al sinds de oprichting van TERRA, nu twintig jaar geleden. Ik maak werk in diverse disciplines. Natuurlijke materialen, organische vormen en het ambacht zijn hierbij steeds terugkerende elementen.”
2014 Croesinckplein
Niels Lakens – de kat van Palenstein
De kunstenaar Niels Lakens presenteert in de wijk Palenstein geen kant-en-klaar kunstwerk. Zijn ‘Kat van Palenstein’ wordt stukje bij beetje door de kunstenaar en bewoners uit de wijk gemaakt. Het enorme ‘tijgervel’ wordt uitgevouwen tussen de flats, waar de bewoners het beschilderen. Hierna wordt het beeld opgevouwen en te water gelaten. De bewoners hebben vanuit hun woningen goed zicht op de werkzaamheden en de vorderingen. De beschildering kan door het opvouwbare en ontvouwbare karakter van het kunstwerk ieder jaar worden aangepast. Zo kan dit huiselijke symbool zich samen met de wijk ontwikkelen. Ook aan het beeld zelf kunnen aanpassingen worden gedaan. Zo blijft het kunstwerk zich vernieuwen, net als de wijk. “Ik hoop dat zoveel mogelijk buurtbewoners de ‘Kat van Palenstein’ verwelkomen in de wijk en mee willen werken aan het object”, aldus Niels Lakens.
“Vanuit mijn ervaring in het onderwijs vind ik het leuk om bewoners, en dan vooral jongeren, te betrekken bij kunstprojecten. Voor hen is het meewerken aan een object of expositie een goede ervaring. Zij zijn trots wanneer ze het werk waaraan is bijgedragen aan mensen kunnen laten zien.”
Over de kunstenaar
Niels Lakens volgde een opleiding aan de kunstacademie en gaf daarnaast lange tijd les. De veelzijdige kunstenaar startte een schilderscollectief en was actief binnen de meubel- en interieurvormgeving. Lakens heeft bovendien veel ervaring met (participatie-)projecten in de openbare ruimte.
2014 Overwest
Paul Segers – ZFU-05
Het object ZFU-05 van kunstenaar Paul Segers heeft een haast buitenaards uiterlijk. Het zal de beschouwer waarschijnlijk doen denken aan de in de volksmond genoemde ‘ufo’, het ovale object dat je tegenkomt wanneer je vanuit Centrum West het Stadshart binnenkomt. ZFU-05 werd oorspronkelijk gemaakt voor de kunstmanifestatie ‘5x kunst + Zuidwaterlinie’ in ’s-Hertogenbosch. De manifestatie bestond uit een verzameling van projecten die allen verband houden met de thematiek van de zuidelijke waterlinie en bijbehorende vestingwerken. “Ik plaatste mijn werk op een plek die een onderdeel was van de waterpartijen rondom Den Bosch”, vertelt de kunstenaar. “De afgeschermde bebouwing in het gebied kreeg de uiterlijke kenmerken van een fort, compleet met torens en walgracht. De ZFU-05 wordt actief wanneer het gebied onder water staat. Het bestaat uit een vlot, landingsbaan, controlekamer en communicatiemateriaal.”
Het werkproces van Segers begint met het maken van schetsen. “Ik maak geen bouwtekeningen. In de werkplaats worden de beslissingen genomen op het gebied van formaten, hoeken, kleuren en materialen. Het werk hoeft niet altijd in zijn omgeving te passen. Op een nieuwe locatie krijgt niet het werk, maar juist de omgeving soms een andere betekenis.”
Over de kunstenaar
Paul Segers volgde opleidingen aan de kunstacademie St. Joost in Breda en het Dutch Art Institute in Enschede. De kunstenaar heeft veel ervaring met het maken en exposeren van kunst in de openbare ruimte. “Het is voor mij soms moeilijk om ‘kleine’ objecten te maken. In de openbare ruimte heeft mijn werk ook concurrentie van de omgeving. Soms zijn de relatief grote objecten dan juist weer te klein.”
